Human Papillomaviruses (HPV). Kονδυλώματα

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Human Papillomaviruses(HPV).

Στην ομάδα των ιών HPV οφείλονται τα νοσήματαμυρμηκιές και οξυτενή κονδυλώματα τα οποία δεν ξεχωρίζουν μορφολογικά. Οιιοί αυτοί διαχωρίζονται με τη βοήθεια του ανοσοηλεκτρικού μικροσκοπίουκαι με βάση τις αντιγονικές τους ιδιότητες.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ομάδα των HPV γιατίμερικοί από αυτούς ενοχοποιούνται για την ανάπτυξη ορισμένων μορφώνκαρκίνου στον άνθρωπο. Οι ιοί HPV είναι DNA ιοί και ανήκουν στους Papova ιούς. Προσβάλλουναποκλειστικά τον άνθρωπο και μάλιστα συγκεκριμένες στιβάδες του δέρματος.Συνολικάυπάρχουν πάνω από 150 γνωστά στελέχη του ιού και κάποια είναι δυνητικά καρκινογόνα,κυρίως τα εξής: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 51, 52, 56, 58.

Μεγάλη σημασία στη πρόγνωση και εκτίμηση τουκινδύνου στην εξέλιξη των βλαβών προς καρκίνωμα, έχει η ταυτοποίηση τουιού για βλάβες των βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων και του στόματος ήτου λάρυγγα.

Ο ιός αυτός προκαλεί τον ταχύ πολλαπλασιασμό των κυττάρωντου δέρματος, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται καλοήθη εξογκώματα που είναι περισσότεροενοχλητικά παρά επικίνδυνα, αλλά τα οποία είναι ιδιαίτερα μεταδοτικά.

Τα Οξυτενή Κονδυλώματα, όπως είναι η τυπική ονομασίατων κονδυλωμάτων, μεταδίδονται κυρίως με την σεξουαλική επαφή.

Διαφορετικά στελέχη, του ιού HPV, προκαλούν τις μυρμηκίεςσε διάφορα σημεία του σώματος.

Οι μυρμηκίες μεταδίδονται με την άμεση δερματική επαφή ή με το άγγιγμα υγρώνεπιφανειών.

Μυρμηκίες(Warts, Verrucae)

Οι μυρμηκιές οφείλονται στην προσβολή του δέρματος απόκάποια στελέχη του ιού HPV.

Προσβάλει όλες τις ηλικίες αλλά ιδιαίτερα την παιδική και εφηβική,όπως επίσης και τα δύο φύλα. Η επίπτωση των μυρμηκιών αυξάνεται σεασθενείς με διάφορα λεμφώματα ή σε ασθενείς που παίρνουνανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Παρατηρούμε ότι ο οργανισμός ευαισθητοποιείταιπρος τον ιό των μυρμηκιών ανάλογα με την ανοσολογική του κατάσταση. Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιθανότερο να προσβληθούν, καθώς δεν έχουν αναπτύξει (ακόμη) αντισώματα κατά του ιού και έρχονται συχνότερα σε επαφή με άτομα που έχουν μυρμηκίες.

Τα άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με στεροειδή ή πάσχουν από ασθένειες που καταστέλλουν τη δράση του ανοσοποιητικού, όπως η λοίμωξη με HIV, έχουν επίσης μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν μυρμηκίες. Ο χρόνοςεπώασης των μυρμηκιών κυμαίνεται από 1- 24 μήνες και κατά μέσο όρο 4 μήνες.Εντοπίζονται στο πρόσωπο (μέτωπο, παρειές, γύρω από το στόμα) στηραχιαία επιφάνεια των χεριών και των δακτύλων και στα παιδιά κάτω των 12ετών εμφανίζονται επιπλέον και στις κνήμες. Μπορεί να εντοπιστούν και σεάλλα μέρη του σώματος όπως στα πόδια, στα γόνατα και σπανιότερα στοκορμί και στο τριχωτό της κεφαλής. Ένα μέρος που μπορεί να εμφανιστείκαι είναι αρκετά επώδυνο είναι στο παρωνύχιο. Οι μυρμηκιές των πελμάτωνοφείλονται κυρίως στο στέλεχος 1, ενώ των χεριών στο 2 και το 4. Οι ομαλέςμυρμηκιές με κύρια εντόπιση στο πρόσωπο οφείλονται στα στελέχη 3 και 10.

Ο ιόςμεταδίδεται με την άμεση δερματική επαφή ή με το άγγιγμα υγρών επιφανειών.

Είναιμεταδοτικό νόσημα από άνθρωπο σε άνθρωπο και ιδίως απαντάται σε μέληκολυμβητηρίων και γυμναστηρίων, καθώς οι συνθήκες υγρασίας, η βάδιση με γυμνάπέλματα και τα κοινόχρηστα αντικείμενα (π.χ λαβές γυμναστικών οργάνων), ευνοούντην εξάπλωσή τους. Είναι πολύ συχνές στα παιδιά.

Μετά την αρχική επαφή, ο ιός HPV μπορεί να μείνει ανενεργός ή σε λανθάνουσα κατάσταση στο δέρμα και ενδέχεται να μην υπάρξουν αμέσως ορατά συμπτώματα.

Αυτό σημαίνει ότι πολλά άτομα ενδέχεται να είναι φορείς του ιού HPV χωρίς να το μάθουν ποτέ. Μολονότιείμαστε όλοι εκτεθειμένοι στον ιό HPV, ορισμένοι φαίνεται να είναι πιοευαίσθητοι σε αυτόν, ενώ άλλοι είναι εκ φύσεως πιο ανθεκτικοί.

Οι δύοσυχνότεροι τύποι μυρμηκίας είναι η κοινή μυρμηκία και η μυρμηκία τωνποδιών.

Οιμυρμηκιές έχουν χρόνο επώασης 2-9 μήνες και παρουσιάζονται στα χέρια σανανώδυνες βλατίδες, ενώ στα πέλματα προσομοιάζουν με υπερκερατώσεις που μπορείνα εκληφθούν από τον ασθενή ως τύλοι (κάλοι), οι οποίοι είναι έντονα επώδυνοικατά τη βάδιση. Επίσης στην επιφάνεια των μυρμηκιών, ιδίως εάν αφαιρεθεί τοεπιφανειακό στρώμα δέρματος παρατηρούνται μαύρα στίγματα που αντιστοιχούν σεθρομβωμένα αγγεία.

Οι ομαλέςμυρμηκιές διαφέρουν, διότι εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο ως μικρές ανώδυνεςβλατίδες, που, ιδιαίτερα στους άνδρες λόγω ξυρίσματος, εξαπλώνονταιγρήγορα.

Οι κοινέςμυρμηκίες είναι καλοήθη εξογκώματα του δέρματος. Η κοινή μυρμηκία μοιάζειμε ένα σκληρό εξόγκωμα με ανώμαλη επιφάνεια που μοιάζει με κουνουπίδι. Οιμυρμηκίες μπορεί να είναι στρογγυλές ή με ακανόνιστο σχήμα, επίπεδες ήεξογκωμένες και μπορούν να φτάσουν το μέγεθος του μπιζελιού. Μπορεί να είναιλευκές, γκρίζες ή καφέ. Οι κοινές μυρμηκίες αναπτύσσονται συνήθως γύρω από τανύχια, τα δάκτυλα και το πίσω μέρος της παλάμης, αλλά ενδέχεται επίσης ναεμφανιστούν στα γόνατα και στο πρόσωπο, κυρίως σε σημεία όπου το δέρμα έχεισχιστεί.

Γενικά οιμυρμηκιές είναι νόσημα με απρόβλεπτη πορεία, που εξαρτάται σημαντικά από τηνάμυνα του κάθε οργανισμού, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις αυτοίασης.

Οι μυρμηκίες είναι μεταδοτικές και είναι πιθανόν ναεξαπλωθούν και σε άλλα σημεία του σώματος ή να μεταδοθούν σε άλλα άτομα. Γι’ αυτότο λόγο, καλύτερο είναι να αντιμετωπίζονται αμέσως με θεραπεία.

Οξυτενή κονδυλώματα (Genital warts, Condylomataacuminata)

Tα κονδυλώματα είναι ένα συχνά απαντώμενο σεξουαλικώςμεταδιδόμενο νόσημα που οφείλονται σε ορισμένα στελέχη του ιού HPV. Το 90% ωστόσοτων κονδυλωμάτων οφείλεται στα στελέχη 6 και 11 που δεν προκαλούν κακοήθεια.

Η λοίμωξη από HPV μπορεί να έχει άσχημη εξέλιξηδημιουργώντας κινδύνους για καρκινογένεση σε περιπτώσεις όπως στηνεγκυμοσύνη, στη χρήση αντισυλληπτικών, σε άτομα με σύνδρομο επίκτητηςανοσολογικής ανεπάρκειας, άτομα με διαβήτη και ασθενείς υπόανοσοκαταστολή. Μεγαλύτερο κίνδυνο παρουσιάζουν οι νεαρές ηλικίες 20- 25ετών που έχουν πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους.

Για να δημιουργηθεί λοίμωξη από τον ιό HPV θαπρέπει να υπάρχει λύση της συνέχειας στο επιθήλιο δηλαδή ένα τραύμα καιπιο συγκεκριμένα εμφανίζονται σε περιοχές όπου υπάρχει συνεχής τριβήκατά τη σεξουαλική επαφή. Τέτοιες περιοχές είναι η είσοδος του κόλπουκαι ο τράχηλος στις γυναίκες ενώ στους άνδρες ο χαλινός του πέους.

 Το νόσημα μεταδίδεται από άτομο προσβεβλημένο (με ή χωρίςορατές κλινικά βλάβες) με τη σεξουαλική επαφή. Είναι σπάνια η μετάδοση με άλλο τρόποαν και έχουν αναφερθει περιπτώσεις κονδυλωμάτων από κοινόχρηστα αντικείμενα (π.χπετσέτες) ή από μυρμηκιές, κυρίως σε παιδιά. Τα ανοσοκατασταλμένα άτομα είναι πιοεπιρρεπή στον ιό ενώ είναι εξατομικευμένη και η αντίσταση του κάθε ατόμου στην προσβολήαπό αυτον . Σε άλλα άτομα πολλαπλασιάζεται γρήγορα και υποτροπιάζει συχνα ο ιόςενώ σε άλλους θεραπεύεται εύκολα χωρίς υποτροπές.

 Tα κονδυλώματα προσβάλλουν δέρμα και βλεννογόνους με συνήθειςεντοπίσεις τα γεννητικά όργανα, το περίνεο και την περιπρωκτική περιοχή (κυρίωςσε γυναίκες και ομοφυλόφυλους) και σπανιότερα το στοματικό βλεννογόνο και τη γλώσσα. Στουςάνδρες συχνή είναι η εντόπιση στη βαλανοποσθική αύλακα ενώ μπορεί να προσβάλλουνκαι το στόμιο της ουρήθρας ή την ουρήθρα εσωτερικά. Στις γυναίκες τα μικρά καιμεγάλα χείλη και η είσοδος του κόλπου είναι οι συνήθης εντόπιση ενώ μπορεί να προσβληθείκαι ο τράχηλος της μήτρας. Κλινικά εμφανίζονται σαν ογκίδια αρχικά μεγέθους λίγωνχιλιοστών με ανθοκραμβοειδή (σαν κουνουπίδι) επιφάνεια και με την πάροδο του χρόνουαυξάνονται σε μέγεθος αποκτούν μίσχο ή συνενώνονται μεταξύ τους. Είναι ανώδυναμε χρώμα από ρόδινο έως καφεοειδές. Στην επάλειψη με διάλυμα οξεικού οξέος λευκάζουν.

 Ηπροστασία από την προσβολή από κονδυλώματα συνίσταται στη χρήση προφυλακτικού, τοοποίο δυστυχώς παρέχει προστασία μόνο στις περιοχές τις οποίες τις οποίες καλύπτει.Δεδομένου επίσης του μακρού χρόνου επώασης του ιού (2-9 μήνες), ένας φορέας μπορεινα μεταδίδει τον ιό ενώ δεν έχει ακόμα παρουσιάσει βλάβες. Επίσης η ασυμπτωματικήφορεία μπορεί να προκαλέσει μετάδοση της νόσου και μετά τη θεραπεία αφού ο ιός τωνθηλωμάτων διαβιεί για χρόνια στα επιδερμιδικά κύτταρα με δυναμικό να μεταδοθεί ήνα υποτροπιάσει στο ίδιο άτομο εάν η άμυνα πέσει για κάποιο άλλο λόγο π.χ στρες, λοίμωξη,κακοήθεια, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

ΘεραπευτικήΑντιμετώπιση

Θεραπευτικάχρησιμοποιούνται μέθοδοι καταστροφής του προσβεβλημένου από τον ιό δέρματος,όπως η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, η διαθερμοπηξία, η τοπική χρήση χημικώνπαραγόντων (ιμικουιμόδη, ποδοφυλοτοξίνη, 5-φθοριοουρακίλη, κερατολυτικά) ηχρήση laser, η χειρουργική αφαίρεση και σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις ηχρήση ρετινοειδών τοπικά (ομαλές μυρμηκιές) ή συστηματικά σε μεγάληπροσβολή (μυμηκιώδης επιδερμοδυσπλασία).Σε κάθε περίπτωση μπορεί να απαιτηθούναρκετές συνεδρίες για την εξάλειψη του προβλήματος.

Εμφάνιση νέων βλαβών μετά την περίοδο των 6 μηνών συνεπαγέταιεπαναμόλυνση από τον ιό HPV των μυρμηκιών.

 Η θεραπεία των κονδυλωμάτων συνίσταται στην καταστροφή των κυττάρων που έχουνπροσβληθεί, με μεθόδους όπως η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, η διαθερμοπηξία, η χρήσηlaser η τοπική χρήση χημικών παραγόντων όπως ιμικουιμόδη, 5-φθοριοουρακίλη, ποδοφυλλίνηκαι ποδοφυλοτοξίνη. Είναι επίσης απαραίτητος ο έλεγχος του τραχήλου σε περίπτωσηπροσβολής της γυναίκας και της ουρήθρας στον άνδρα όταν εντοπίζονται τα κονδυλώματαστο στόμιό της και υποτροπιάζουν.
Πρέπει να τονιστεί ότι καμία μέθοδος δεν εξασφαλίζειεξάλειψη της νόσου ή των πιθανών υποτροπών της.  Χρήσιμος επίσης είναι και ο έλεγχοςγια άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (HIV,σύφιλη, ηπατίτιδες) τα οποία δενέχουν πολλές φορές συμπτώματα αντιληπτά από τον ασθενή.  Με τη χρήση των εμβολίωνγια τα ογκογόνα στελέχη του ιού σε κορίτσια προ έναρξης της σεξουαλικής ζωής δίνονταιελπίδες για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Έως τότε σωτήριακαι επιβεβλημένη είναι η ετήσια προληπτική εξεταση με pap-test των γυναικών καθώςτα ογκογόνα στελέχη του ιού δρουν μετά από πολλά χρόνια και προκαλούν δυσπλασίεςκαι καρκίνο στον τράχηλο. Τα ογκογόνα στελέχη μπορεί να προκαλέσουν και στον άνδρακαρκίνο, που όμως σε αντιθεση με τον καρκίνο τραχήλου, γίνεται έγκαιρα αντιληπτός.

Bιβλιογραφία

Winer R, Lee S, Hugher J, Adam D, Kiriat N, Koutsky L,Genital HPV infection: incidence and risk factors in cohort of femaleUniversity students:Am.J.Epid.2003.

Clifford G, Smith J, Munoz N, Franseschi S: HPV typesin invasive Ca worldwide: A metaanalysis: Br.J.Ca.2003.

Elden, Velders, Kast: The cell mediated immuneresponse to HPV induced CC, implications for immunotherapy. Adv. C.Res.2002.

Τι είναι η μυρμηκία; Πώς μεταδίδεται; Τι προκαλεί; Yπάρχει θεραπεία;