Επιμέλεια: Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr
Πως μεταδίδεται η HIVλοίμωξη;
Ο HIV είναι ένας ιός.
Μερικοίιοί, όπως αυτοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα ή την γρίπη, παραμένουν στοσώμα μόνο για μερικές μέρες. Μερικοί ιοί, όπως ο HIV, δεν φεύγουν ποτέ. Ο ιόςτου AIDS είναι ένας ρετροϊός· έχει δηλαδή γενετικό υλικό το RNA, το οποίο με τηδράση ενός ενζύμου που λέγεται αντίστροφη μεταγραφάση μετατρέπεται σε DNA γιανα ενσωματωθεί στο γονιδίωμα του ανθρώπου. Ενα χαρακτηριστικό του ιού HIV,είναι η πολύ μεγάλη μεταλλακτικότητά του· κάπου δύο εκατομμύρια υψηλότερη απόεκείνη που παρατηρείται στα γονίδια του πυρήνα. Και αυτό οφείλεται στο ότι ηαντίστροφη μεταγραφάση που μετατρέπει το RNA σε DNA είναι πολύ επιρρεπής σταλάθη κατά την αντιγραφή· της ξεφεύγουν δηλαδή αντιγραφικά λάθη όταν προστίθενταιτα νουκλεοτίδια στη σειρά για να γίνει το DNA και προκύπτουν μεταλλάξεις. Ότανκάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται "HIV οροθετικός" και θα είναιγια πάντα HIV οροθετικός. Με την πάροδο του χρόνου, η HIV νόσος μολύνει καιεξοντώνει τα λευκά αιμοσφαίρια που λέγονται CD4 λεμφοκύτταρα (ή "Τκύτταρα") και μπορεί να αφήσουν το σώμα ανίκανο να καταπολεμήσει κάποιεςμολύνσεις και καρκινογενέσεις.
Ο ιός HIV έχει απομονωθείαπό το αίμα, το σπέρμα, τα κολπικά υγρά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και τομητρικό γάλα. Έχει απομονωθεί επίσης από το σάλιο, τα δάκρυα, τα ούρα,τον ιδρώτα και τα βρογχικά εκκρίματα, χωρίς όμως να έχει αναφερθείμέχρι σήμερα περίπτωση μετάδοσης μέσω επαφής με τα συγκεκριμέναβιολογικά υγρά. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει, αφενός η περιεχόμενησ’ αυτά ποσότητα του ιού που είναι τόσο μικρή, ώστε καθίσταται αδύνατηη μετάδοσή του σε άλλους ανθρώπους, που ζουν μαζί με τους φορείς στοίδιο σπίτι ή έχουν απλή κοινωνική ή εργασιακή σχέση και αφετέρου ημεγάλη ευπάθεια του HIV στο εξωτερικό περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό καιπαρά το γεγονός ότι είναι δυνατή η επιβίωση ελάχιστων ιικών σωματίωνστο εξωτερικό περιβάλλον για διάστημα πολλών ωρών, δεν είναι εφικτή ηέμμεση μετάδοση του HIV από επαφή με μολυσμένα αντικείμενα.
Οι τρόποι μετάδοσης του HIVείναι οι εξής:
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Ο ιός μπορεί να μεταδοθείτόσο κατά την ανδρική ομοφυλοφιλική σεξουαλική επαφή, όσο και κατά τηνετεροφυλοφιλική. Πρέπει μάλιστα να επισημανθεί, ότι ενώ αρχικά ηλοίμωξη ήταν ιδιαίτερα συχνή, κατά κύριο λόγο, ανάμεσα στουςομοφυλόφιλους, η ετεροφυλοφιλική οδός αποτελεί πλέον σημαντικό τρόπομετάδοσης, αφού τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης της επίπτωσης της λοίμωξηςαφορούν σε γυναίκες.
Η σεξουαλική πρακτική, πουεγκυμονεί τον υψηλότερο κίνδυνο μετάδοσης του HIV, είναι η επαφή από τοορθό. Η αυξημένη διασπορά του ιού στους ομοφυλόφιλους βρίσκεται σεσυνάρτηση με τη συχνή εναλλαγή των ερωτικών συντρόφων, τις παθητικέςσεξουαλικές επαφές και τις ευκαιρίες τραυματισμού, που υποβοηθούν τονενοφθαλμισμό του ιού. Επιπλέον, οι συνεχείς επαναλοιμώξεις με νέουςαντιγονικά τύπους του ιού, οι δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης και πιθανώςάλλοι άγνωστοι παράγοντες του περιβάλλοντός τους, συμβάλλουν στηνεκδήλωση του AIDS. Αντίθετα, η μετάδοση του ιού HIV με γυναικείαομοφυλοφιλική επαφή φαίνεται ότι είναι σπάνια, όπως επίσης σπάνιαείναι και η μετάδοση με το στοματικό έρωτα.
Η μετάδοση του ιού κατά τηνετεροφυλοφιλική επαφή είναι ευκολότερη από τον άνδρα στη γυναίκα παράαντιστρόφως. Ο κίνδυνος μάλιστα είναι μεγαλύτερος κατά το αρχικό στάδιοτης λοίμωξης και κατά τα τελευταία στάδια της νόσου, όταν υπάρχουνφλεγμονές ή τραυματισμοί των βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων τηςγυναίκας και ιδιαίτερα του κόλπου και επιπρόσθετα, όταν συνυπάρχουν άλλασεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα που προκαλούν εξελκώσεις, όπως είναι οέρπης, το μαλακό έλκος και η σύφιλη, καθώς και όταν υπάρχει συχνήπρωκτική επαφή. Αντίστοιχα, η μετάδοση από τη γυναίκα στον άνδρα είναιπιθανότερη, όταν η γυναίκα βρίσκεται στο αρχικό ή στο τελικό στάδιο τηςνόσου και όταν υπάρχει σεξουαλική επαφή κατά την έμμηνο ρύση.
Στη γυναίκα ο ιός δενανευρίσκεται στις ωοθήκες, αλλά σε όλη τη διαδρομή του υπόλοιπουγεννητικού συστήματος, σε αυξημένη μάλιστα συχνότητα στην εξωτερικήεπιφάνεια του τραχήλου της μήτρας και πολύ συχνότερα στο βλεννογόνο τουκόλπου. Αντίστοιχα στον άνδρα, ο ιός δεν ανιχνεύεται στους όρχεις αλλάσε όλη τη λοιπή διαδρομή του σπέρματος.
Β. ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΕΚΘΕΣΗΣΕ ΜΟΛΥΣΜΕΝΟ ΑΙΜΑ
Ο τρόπος αυτός αφορά στουςχρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών, που μοιράζονται μολυσμένες σύριγγες καιβελόνες, στους μεταγγιζόμενους με μολυσμένο αίμα ή παράγωγά του και στοιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε περίπτωση εκτεταμένης επαφής με μολυσμένοαίμα ή τραυματισμό με μολυσμένες βελόνες και άλλα αιχμηρά αντικείμενα,που αφορούν κυρίως σε νυστέρια και βελόνες συρραφής τραυμάτων.
Στους τοξικομανείς ημετάδοση του ιού οφείλεται στη μεταφορά μικρών ποσοτήτων αίματος κατάτην κοινή χρήση βελονών και συριγγών, ενώ η πιθανότητα μετάδοσης του HIVμε μεταγγίσεις αίματος έχει πλέον σχεδόν εκμηδενιστεί, γιατί τομεταγγιζόμενο αίμα ελέγχεται σχολαστικά και για HIV αντισώματα.
Η πιθανότητα, τέλος,μετάδοσης του HIV στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό μετά από τρύπημα μεμολυσμένη βελόνα είναι της τάξης του 0,001-0,01, ενώ η αντίστοιχη πιθανότηταγια την ηπατίτιδα Β κυμαίνεται από 0,2-0,3. Γενικά, το ιατρονοσηλευτικόπροσωπικό εκτίθεται σχετικά συχνά κατά την άσκηση των καθηκόντων τουστον HIV. Έχει διαπιστωθεί όμως, ότι η συχνότητα μετάδοσης είναιιδιαίτερα χαμηλή και εξαρτάται από τον τύπο της έκθεσης και από τονκίνδυνο μετάδοσης με τη συγκεκριμένη έκθεση. Συχνότερα αναφέρεται ηάμεση επαφή αίματος ασθενών με ανοικτή πληγή ή βλεννογόνους τωνεκτεθέντων και η παρεντερική έκθεση.
Γ. ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΗΜΕΤΑΔΟΣΗ
Είναι δυνατό να συμβείμέσω του πλακούντα ενδομητρίως, κατά τη διάρκεια του τοκετού από τοαίμα και τα κολπικά υγρά ή μετά τον τοκετό κατά τη διάρκεια τουθηλασμού. Το 15-30% των νεογνών, που γεννιούνται από HIV θετικές μητέρες,μολύνονται από τον ιό, ενώ πρέπει να επισημανθεί, ότι οι μητέρεςφορείς HIV που μεταδίδουν στο κύημα ή στο νεογνό τους τον ιό, είναι στησυντριπτική τους πλειοψηφία χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών ή είχανερωτικό σύντροφο φορέα.
Η πιθανότητα κάθετηςμετάδοσης του HIV εξαρτάται από το ύψος της ιαιμίας και αυξάνει όταν ημόλυνση της εγκύου γίνει κατά τους πρώτους μήνες της κύησης και όταν ηέγκυος δεν είναι απλά ασυμπτωματικός φορέας, αλλά νοσεί. Η μετάδοσημπορεί να γίνει, όταν υπάρχει εμβρυοπλακουντική διαρροή αίματος, ιδίωςσε περιπτώσεις ύπαρξης εμφραγμάτων και άλλων παθολογικών καταστάσεων τουπλακούντα, ενώ εκτός της ενδομητρίου, συχνή θεωρείται η μετάδοση του HIVκατά τον τοκετό από κατάποση αίματος.
Δυσμενείς προγνωστικοίπαράγοντες θεωρούνται οι τραυματισμοί και οι επιπλοκές κατά τον τοκετό,καθώς και η δίδυμη κύηση. Η λοίμωξη είναι συχνότερη σε πρόωρα καιελλιποβαρή νεογνά και επίσης όταν αναφέρεται ιστορικό ενδομητρίουλοιμώξεως κατά την εγκυμοσύνη.
Με ποιους τρόπους ΔΕΝμεταδίδεται ο HIV;
• Από τις κοινωνικές επαφές όπως είναι η χειραψία, το φιλί στομάγουλο, το άγγιγμα ή το αγκάλιασμα.
• Από τη θάλασσα ή την πισίνα.
• Από τον ιδρώτα και το σάλιο.
• Από τις τουαλέτες.
• Από ρούχα, πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, συσκευές τηλεφώνου.
• Από κουνούπια ή άλλα έντομα.
Γενικά, απαιτείται πραγματικός«εμβολιασμός» μεγάλης ποσότητας ιού άμεσα από τον φορέα προς τον ευπαθήάνθρωπο, όπως ακριβώς συμβαίνει στα σεξουαλικώς και στα αιματογενώςμεταδιδόμενα νοσήματα.
Πώς μεταδίδεται ο HIV κάνονταςσεξ χωρίς προφυλάξεις
Ο HIV εκτός απότο αίμα, περιέχεται στο σπέρμα, τα προσπερματικά υγρά (τα υγρά που βγαίνουνπριν από την εκσπερμάτωση), στην βλέννη του ορθού και στα κολπικά υγρά.Περιέχεται επίσης στο σάλιο, αλλά σε ποσότητες που δεν επαρκούν για τη μετάδοσήτου.
Εάν κάποιοςβλεννογόνος, αμυχή ή πληγή στο δέρμα μας έρθει σε επαφή με μολυσμένο αίμα, σπέρμα,βλέννη ή κολπικά υγρά είναι δυνατόν να μολυνθούμε με τον HIV.
Από τιςσεξουαλικές πράξεις, οι πιο επικίνδυνες για τη μετάδοση του HIV είναι οκολπικός και ο πρωκτικός έρωτας ΚΑΙ για τους δύο συντρόφους.
Για εκείνον πουδέχεται τη διείσδυση (αν αυτός είναιυγιής, αλλά ο σύντροφός του είναι οροθετικός): Οι βλεννογόνοι του κόλπου καιτου πρωκτού είναι πολύ ευαίσθητοι και εύκολα τραυματίζονται κατά το σεξ, οπότεδημιουργούνται μικρές, ανεπαίσθητες αμυχές. Αν αυτές έρθουν σε επαφή μεμολυσμένο σπέρμα, γίνονται «πύλες εισόδου» για τον ιό στο σώμα. Επιπλέον απόαυτούς τους μικροτραυματισμούς μπορεί να υπάρξει και μικροαιμορραγία. Αυτόείναι σημαντικό για εκείνον που διεισδύει.
Για εκείνον πουδιεισδύει (αν αυτός είναιυγιής, αλλά ο σύντροφός του είναι οροθετικός): Τόσο σε πρωκτική όσο σε κολπικήδιείσδυση υπάρχει κίνδυνος να κολλήσει κάποιος γιατί από το τρίψιμο του πέουςμπορούν να προκληθούν μικροτραυματισμοί στην επιφάνειά του (στο κεφάλι, στοπετσάκι ή στην ουρήθρα) και έτσι να ανοίξουν «πύλες εισόδου» για την είσοδο τουιού στον οργανισμό. Τα μολυσμένα κολπικά υγρά, η βλέννη του ορθού ή το αίμα απότις μικροαιμορραγίες του κόλπου ή του πρωκτού περιέχουν μεγάλες ποσότητες ιού.
Για αυτόν πουδιεισδύει, το αν θα εκσπερματώσει ή όχι δεν έχει καμία διαφορά. Ο κίνδυνος νακολλήσει παραμένει ο ίδιος. Η εκσπερμάτωση έχει σημασία μόνον για αυτόν που θαδεχτεί το σπέρμα μέσα του/της.
Το στοματικό σεξδεν θεωρείται σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου. Για εκείνον που δίνει τοπέος του δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος είτε εκσπερματώσει είτε όχι. Γιαεκείνον/η που δέχεται το πέος υπάρχει κίνδυνος εάν υπάρχουν πληγές στο στόματου (άφθες, ουλίτιδα, πρόσφατο βούρτσισμα ή οδοντικό νήμα 2 ώρες πριν και μετά,επίσκεψη στον οδοντίατρο πριν λίγες ώρες, εξαγωγή δοντιού, τραυματισμόςγλώσσας) και ο άλλος εκσπερματώσει μέσα στο στόμα του. Έχουν αναφερθείπεριπτώσεις μετάδοσης του HIV σε αυτόν που δέχτηκε σπέρμα στο στόμα του.
Επίσης τακολπικά υγρά και το αίμα της περιόδου περιέχουν τον HIV και έχουν αναφερθείπεριστατικά μετάδοσης του HIV σε άνδρες από τις συντρόφους τους μέσω στοματικούσεξ.
Με λίγα λόγια:
• Η σωστή χρήση προφυλακτικού σε ομοφυλόφιλες ήετεροφυλόφιλες επαφές (πρωκτικές και κολπικές) ελαχιστοποιεί την πιθανότηταμετάδοσης του HIV.
• Στο στοματικό σεξ πρέπει να αποφεύγουμε ναεκσπερματώνει κάποιος στο στόμα μας.
Βιβλιογραφία
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου